طراحی و اجرای نما از مهم­ترین عوامل موثر بر زیبایی و عملکرد یک سازه هستند. این دو اصل، شامل مراحل و فرآیندهای متفاوتی هستند که گرچه هر کدام از دیگری جدا است؛ اما به طور مکمل با یکدیگر بوده و باید هماهنگ با هم پیش برود. با کمک طراحي و اجراي نما به نحو اصولی، کاربردی و خلاقانه، ارزش یک سازه افزایش یافته، منجر به جلب توجهات به سمت ساختمان و ارائه مفهوم کاربری آن شده و نیز می­تواند تا حدود بسیار زیادی بر کیفیت زندگی ساکنین نیز اثر داشته باشد.

طراحی نما چیست:

طراحی نما، به مجموع فرآیند طراحی و ایجاد ظاهر خارجی سازه گفته می­شود. این فرآیند شامل انتخاب مواد، رنگ­ها، الگوهای ترسیم، بافت متریال، اشکال و دیگر جزئیات مشابه است. هدف کلی از مرحله طراحی نما، ایجاد یک ظاهر جذاب و در عین حال کاربردی برای ساختمان است که مطابق با شرایط محیطی و نیازهای ساکنین باشد.

نوع طراحی و انتخاب بهترین طرح، از پروژه ای به پروژه دیگر متغیر بوده و فاکتورهای متعددی در آن دخیل خواهند بود.

مراحل اصلی در طراحی نما:

طراحی نما به طور کلی شامل مراحل و گام­های مختلفی است.

در اولین گام ، باید نیازهای کاربری ساختمان و نیز محدودیت­های موجود در پروژه بررسی شوند. این نیازها شامل نیازهای شخصی و کاربری سازه، محدودیت­های قانونی و استانداردها، محدودیت بودجه مشتری، محدودیت­ها و شرایط فنی و محیطی و … هستند.

سپس باید بر اساس شرایط کلی که در گام پیش در نظر گرفته شده­اند، ایده­هایی مطرح شوند.

گام بعدی، طراحی مفهومی و طراحی اجرایی هستند. در طراحی مفهومی، جزئیات به نحو دقیق­تری مشخص می­شوند. یعنی جزئیاتی همچون اشکال، رنگ­ها، بافت و دیگر جزئیات تعیین می گردند. طراحی اجرایی نیز جزئیاتی دقیق­تر از طراحی مفهومی را مشخص می­کند. یعنی بررسی ابعاد دقیق، جزئیات ساختاری، و … .

پس از این، می­توان پروژه را به واحد اجرای نما سپرد؛ اما در پروژه­های مهم و یا در صورت درخواست کارفرما، واحد طراحی باید تا پایان پروژه بر واحد اجرایی نظارت داشته تا به طور مداوم، آن را مورد ارزیابی و بازبینی قرار دهد. حضور طراحان در حین اجرای پروژه و نظارت بر آن، استاندارد و کیفیت طراحی را به بهترین درجه خواهد رساند.

عناصر مهم در طراحی نما:

در بخش طراحی نما، عناصر مختلفی وجود دارد که هریک از این عناصر در ظاهر نهایی سازه، نقش ویژه ای خواهد داشت.

اولین عنصر، شکل و ساختار نما است. این امر به معنی تعیین شکل هندسی، ابعاد، ارتفاع، طول و عرض و  … است.

عنصر مهم بعدی ، تعیین مواد ساخت است. این مواد در استحکام سازه و ظاهر آن نقش مهمی دارند.

مواد انتخاب شده باید از نظر رنگ و بافت، با اصول مهندسی انتخاب شوند تا علاوه بر جذابیت نما، بر ارتباط با محیط نیز اثرگذار باشند.

بخش­هایی همچون در و پنجره، از مهم­ترین عناصر تاثیرگذار در طراحی نما هستند. این بخش­ها نه تنها بر ظاهر سازه اثرگذار هستند، بلکه عاملی مهم برای ارتباط بین فضای داخلی و خارجی نیز به شمار می­روند.

جزئیات معماری از دیگر عناصر در این امر هستند. استفاده ماهرانه از جزئیات دکوراتیو معماری بر ظاهر و ارزش سازه افزوده خواهد کرد. این عناصر مثل حضور ستون­ها، نورپردازی و … .

این عناصر اصلی­ترین موارد در طراحی نما هستند. موارد ذکر شده ممکن است در برخی پروژه­ها متفاوت­تر بوده و الگوی کاملا دقیقی برای ان وجود ندارد.

اجرای نما چیست:

تا به این مرحله ، طراحی نما به طور دقیق مورد بررسی قرار گرفت. اما اجرای نما چیست؟ اجرای نما، واحد عملی برای طراحی به شمار می­رود. به این معنی که عمللیات و کارهای مربوط به ایجاد یک نما و ساخت آن که در مرحله طراحی انجام گرفت، به مرحله عمل می­رسد. مرحله طراحی عمدتا توسط طراحان صورت گرفته؛ اما واحد اجرا توسط معمار  و مهندسان مربوطه انجام می­گیرد.

اجرا نما به نحو اصولی و استاندارد، نیازمند هماهنگی دقیق بین واحد اجرایی، یعنی معماران و مهندسان سازه، پیمانکاران و اعضای تیم ساخت است تا بتوانند نقشه­های طراحی شده را به نحو دقیق روی ساختمان ایجاد کنند.

مراحل اصلی در اجرای نما:

در زمان شروع به اجرا، پیش از همه نیاز است تا سطح سازه تمیزکاری شود. تمیزکاری شامل مراحلی همچون برداشتن زباله­ها، پاکسازی سطح سازه و محیط اطراف، اطلاحاتی همچون نصب براکت و … است.

سپس سازه­های پایه نصب می­شوند. سازه­های پایه شامل کنسول، فریم، سیستم پشتیبانی و … هستند.

با آماده سازی این دو مرحله، می­توان مواد نما را نصب کرد. مواد مثل سنگ، بتن، آجر و … بر روی سازه­های پایه نصب می شوند. نصب آنان نیز امری پیچیده و بر اساس ماهیت و نوع مواد است. روش­های نصب شامل مهر و موم، جوشکاری، چسباندن با چسب­های ویژه و … هستند.  پس از نصب مواد اصلی، می­توان جزئیات را متصل کرد. جزئیاتی همچون نوارها، تزئینات، و … نصب شده و اتصالات آنان بین قطعات مختلف با دقت انجام می­شود.

پس از آن، می­توان دیگر بخش­های نما را نصب کرد. بخش­هایی همچون در و پنجره ها در آخرین مرحله نصب قرار دارند .

پس از اجرای تمامی این مراحل، تمیز کاری سطوح انجام شده و در صورت مشاهده آسیب و یا ضربه به هر بخش، آن را با قطعات سالم و جدید تعویض کرده و یا ترمیم می­کنند.

با توجه به نیازهای هر ساختمان، این مراحل متفاوت تر بوده و دارای مراحل اضافی بیشتر یا کمتر است. به عنوان مثال، نصب نام ساختمان، جزئیاتی همچون نصب نورپردازی، نقاشی و … ممکن است در انتها به این مراحل افزوده شوند.

عناصر مهم در اجرای نما:

اصلی ­ترین عناصر در اجرای اصولی یک طرح، در ابتدا مناسب بودن مواد ساخت و تطابق آن با نیازهای یک سازه است. همچینین سیستم نصب باید  به گونه­ای باشد که اتصالات موثر و پایدار بین قطعات نما را به همراه داشته و روش­های استاندارد و معتبری برای انجام این کار مورد استفاده قرار بگیرد.

حضور اتصالات و جزئیات مثل تزئینات، نوارهای معماری، سیستم ضد آب و … به زیبایی و کیفیت کلی کار کمک می­کند.

در تمامی طول روند اجرا، استفاده از ابزارها و تجهیزات مناسب و با کیفیت، تاثیر زیادی بر کیفیت کلی کار و سرعت انجام اجرا خواهد داشت.

در تمامی مراحل، نیاز است تا استانداردها و مقررات رعایت شده تا ایمنی، استحکام و کیفیت نما را به همراه داشته باشد.

در تمام طول اجرا این روند باید کنترل کیفیت انجام شوند. این کنترل کیفی باید به صوت دوره­ای و پایان پروژه ای بوده و کیفیت مواد و اجرای دقیق طرح­ها مورد بررسی قرار بگیرد تا از ایرادات و اشکالات جلوگیری کند.

در این روند، حفظ ایمنی در محیط کار و استفاده از تجهیزات ایمنی و محافظتی از ضروریات است تا از وقوع هرنوع حادثه و آسیب، جلوگیری شود.

اهمیت ترکیب و هماهنگی بین طراحی و اجرای نما:

هماهنگی و ارتباط دقیق بین این دو تیم بسیار مهم است. هر دو تیم دارای نقش پررنگی در فرآیند ساخت نما بوده و تعامل آنان با یکدیگر منجر به بهبود کیفیت نمای ساختمان خواهد داشت.

اولین اهمیت ارتباط بین این دو تیم، در انتقال اطلاعات است. واحد طراحی باید اطلاعات و طرح­ها را به تیم اجرایی داده  و در تمامی مراحل، بر اجرای آن نظارت خواهد داشت. این کار از بروز مشکلاتی همچون کند شدن روند اجرا، تغییرات نامطلوب، هدر رفتن هزینه و … جلوگیری می­کند.

در این حین، هماهنگی بین این دو واحد به برطرف کردن اشکالات نیز کمک می­کند. برخی مشکلات ممکن است در مرحله طراحی مشهود نبوده و در زمان اجرا مشاهده شوند. تبادل اطلاعات در این زمینه، منجر می­شود تا مشکلات در کوتاهترین زمان به نحو اصولی برطرف شوند.

همچنین گاها نیاز است تا تغییراتی بر اساس شرایط محیطی، خواسته کار فرما و … در پروژه ایجاد شود. هماهنگی بین این دو تیم، تغییرات را سریع­تر به مرحله نهایی هدایت می­کند و اتلاف وقت به کمترین زمان خواهد رسید.

در یک کلام، تعامل و ارتباط کامل بین این دو تیم منجر به استفاده بهینه از زمان و جلوگیری از اتلاف وقت، صرفه جویی در هزینه­ها،  همسویی بین طرح و اجرا، افزایش کیفیت سازه و در نهایت، رضایت بالای مشتری خواهد شد . مجموعه تی سون، مجموعه­ای از هماهنگ­ترین تیم­ها بین تیم طراحی و اجرا است تا بتواند برترین سازه­های ساختمانی را طراحی و اجرا کرده؛ و باکیفیت­ترین سازه­ها را به مشتریان تحویل دهد.

جدول خلاصه:

سوالات متداول:

مهم­ترین جزئیات سیستمی در مرحله طراحی نما چه هستند:

سیستم عایق حرارتی و صوتی، نورپردازی، پوششی، ایمنی و … .

اصلی­ترین تجهیزات نصب در واحد اجرا نما ساختمان چیست؟

ابزارهای نصب مثل مته، پیچگوشتی و … . سیستم­های اتصال مثل براکت و فیکساتور، تجهیزات حمل و نقل، تجهیزات ایمنی.

رایج ترین نوع طراحی نما برای ساختمان درون شهری کدام سبک است؟

در حال حاضر یکی از اصلی­ترین سبک­های طراحی سازه­های ساختمانی، سبک­هایی مثل سبک مدرن، انگلیسی، فرانسوی و … هستند.