عایق یا ایزوگام، تجهیزاتی جهت پوشش­دهی سازه­های ساختمانی و غیره هستند که می­توان آن­ها را در نقاط مختلف سازه اجرا نمود. این امر می­تواند در نواحی دیوارها، کف، سقف و … باشد. هدف اصلی آن جلوگیری از تبادل دمای محیط داخلی و بیرونی است. اما نکته اصلی، تنوع عایق­ها است. این محصولات بسته به محیط و کاربرد آنان، دارای انواع مختلفی با کارایی متفاوت هستند. در اصلی­ترین دسته­بندی، ایزوگام را می­توان به نوع حرارتی و برودتی تقسیم نمود. در زیر به بررسی دقیق­تر و جامع­تر انواع عایق های حرارتی و برودتی پرداخته شده است.

 

عایق حرارتی چیست:

همانطور که از نام این محصول آشکار است، هدف اصلی آن، جلوگیری از تبادل گرما بین دو محیط است. عایق­های حرارتی کمک می­کنند تا گرما و انرژی از داخل به بیرون، و یا از بیرون به داخل نفوذ پیدا نکند. عامل اصلی جلوگیری از تبادل انرژی در این نوع ایزوگام­ها، استفاده از محصولاتی همچون فوم، پشم شیشه، فویل های آلومینیومی یا الیاف پلاستیکی و … است. به کاربردهای انواع عایق حرارتی پرداخته خواهد شد.

 

عایق برودتی چیست:

این نوع ایزوگام نیز با هدف جلوگیری از تبادل دما بین دو بخش درونی و بیرونی سازه طراحی شده است. اما هدف اصلی آن بر خلاف نوع حرارتی، عدم نفوذ هوای سرد به داخل، و یا جلوگیری از خروج هوای خنک داخل ساختمان به خارج است.

این نقش با حضور موادی همچون فوم پلی اروتان، پلی استایرن، فیبر معدنی و … در ساختار سازنده این نوع ایزوگام میسر شده است که می­تواند تا حدود یسیار چشمگیری در جلوگیری از تبادل برودت نقش داشته باشد.

از این نوع عایق علاوه بر سازه­های ساختمانی، می­توان در تجهیزات سرمایشی صنعتی نیز استفاده نمود. در بخش­های بعدی به کاربرد آن مفصل­تر پرداخته می­شود.

 

عایق های حرارتی و برودتی چه تفاوتی با یکدیگر دارند:

گرچه هدف هر دو این ایزوگام­ها جلوگیری از انتقال و تبادل انرژی و دما است، اما تفاوت­های مهمی با یکدیگر نیز دارند.

در اولین گام، می­توان به هدف هریک اشاره نمود. ایزوگام حرارتی، عایقی در برابر تبادل دمای بالا و انرژی زیاد است؛ و کمک می­کند تا گرما نتواند به داخل ساختمان وارد شده و یا از داخل خارج گردد. این درحالیست که نوع برودتی برای شرایطی با دمای پایین طراحی شده است.

از نظر کاربرد، نمونه حرارتی کاربرد ساختمانی بیشتری دارد؛ اما نوع برودتی کاربرد صنعتی بیشتری داشته و در تجهیزات سرمایشی، محیط­های کارخانه­ای و صنعتی مثل سردخانه و … بیشتر استفاده می­شود.

انواع حرارتی برای شرایطی طراحی شده­اند که بتوانند در محیط­هایی با دمای بالا کاربرد و عمر مفیدتری داشته باشند؛ اما گاها ممکن است در محیط­های بسیار سرد عملکرد ضعیف­تری از خود نشان دهند. اما برودتی به طور برعکس، در شرایط سرمای زیاد عملکرد و قابلیت بیشتری از خود نشان داده و در محیط گرم نمی­تواند تاثیر قابل توجهی ارائه دهد.

در زیر، انواع عایق های حرارتی و برودتی معرفی شده اند و کاربرد هریک توضیح داده شده است.

 

معرفی انواع عایق حرارتی:

اصلی­ترین ایزوگام­های حرارتی عبارتند از :

ایزوگام پشم شیشه، که به طور گسترده­ای در سقف، دیوار و کف ساختمان مورد استفاده قرار می­گیرد.

ایزوگام پشم سنگ، که از الیاف معدنی و آتش فشانی تولید شده و برای عایق کاری ­های صنعتی کاربردی­تر است.

عایق فوم پلی اورتان، پلی استایرن، فوم فنولیک که با داشتن ساختار شیمیایی، در تجهیزات صنعتی کاربرد گسترده­ای دارند.

ایزوگام آئروژل که از سبک­ترین نمونه­ها بوده و در عین داشتن وزن کم، از مقاومت بالایی برخوردار است.

عایق سلولزی ، SIPs ، و … از دیگر نمونه­های عایق حرارتی هستند.

 

معرفی انواع عایق برودتی:

فوم پلی اورتان در حال حاضر یکی از مهم­ترین و پرکاربردترین نمونه­های عایق برودتی است. این محصول وزن بسیار کم و قابلیت عدم نفوذ دمای بسیار مطلوبی دارد. کاربرد اصلی آن در ساخت یخچال، سردخانه و فریزرهای صنعتی است.

عایق پلی استایرن نیز از دیگر نمونه­هایی با وزن کم و نفوذ ناپذیری بالا است که از آن در ساخت تجهیزات حمل مواد دارویی و غذایی به طور گسترده­ای استفاده می­شود. عایق پلی استایرن فشرده در شرایطی کاربرد دارد که نیاز به مقاومت بیشتری نسبت به شرایط یخچال و سردخانه و … باشد. از این نوع می­توان در بخش­های کف سازه، دیوار خارجی و … استفاده کرد.

ایزوگام سلولزی در نوع حرارتی نیز وجود دارد. با توجه به اینکه مشخصه اصلی عایق سلولزی، مقاومت در برابر رطوبت است، می­تواند هم به عنوان نوع برودتی و هم حرارتی در شرایطی استفاده شود که کنترل رطوبت حائز اهمیت باشد.

عایق فوم فنولیک علاوه بر عدم نفوذ دما، مشخصه اصلی این محصول مقاومت در برابر آتش است. در نتیجه در صنایع حساس مثل صنایع دارویی مورد استفاده قرار می­گیرد.

پنل عایق­های پیش ساخته، آئروژل، پشم معدنی و … از دیگر نمونه­های ایزوگام برودتی به شمار می­روند.

دیگر نمونه های عایق:

عایق­ها تنها به انواع عایق های حرارتی و برودتی تقسیم نمی­شوند. بلکه گزینه­های بسیار متنوعی وجود دارد که هریک با توجه به مواد سازنده و ساختار کلی آن، می­توانند در سازه­ها و شرایط مختلفی استفاده شوند.

از نمونه­های سرشناس، می­توان به ایزوگام پشم چوب اشاره نمود. این محصول همانطور که از نام آن مشخص است، از الیاف چوب طبیعی ساخته شده و می­تواند در برابر حرارت، برودت و صدا مقاوم باشد.

ایزوگام پرلیت که از مواد معدنی تولید شده و همچون مورد قبل، در برابر صدا و دما مقاوم است. ورمیکولیت، شبیه ترین نوع ایزوگام به پرلیت است که ساختار و عملکردی دقیقا شبیه به هم دارند.

عایق فوم ریجید که مقاومت آن نسبت به حرارت بسیار بالا است.

عایق چند لایه که هدف آن افزایش قابلیت و کاربرد یک ایزوگام است.

ایزوگام نانوتکنولوژی که با مواد نانو ساخته شده است.

عایق­های رنگی، سیلیکا، و … از دیگر نمونه­های پرکاربرد به شمار می­روند.

 

مزایای عایق کاری:

عایق کردن ساختمان و دیگر سازه­ها، از اهمیت بالایی برخودار است و مزایای زیادی نیز به همراه دارد.

یکی از اصلی­ترین مزایای آن، کاهش مصرف انرژی است. این امر بدان معنی است که نیاز به سرمایش محیط و یا گرمایش را کاهش داده و با حداقل انرژی، می­توان دمای محیط را به نحو مطلوبی در میزان ایده آل نگهدار کرد. این امر علاوه بر صرفه جویی در منبع انرژی، صرفه جویی در هزینه را نیز به همراه دارد. سوخت های طبیعی و غیر طبیعی نیاز به هزینه بالایی دارند. با کمک مدیریت دما و انتخاب نوع مناسب و با کیفیت عایق، می­توان هزینه­های ناشی از مبلغ تامین انرژی را نیز کاهش داد.

از طرف دیگر، عایق کاری اصولی نه تنها در کاهش اتلاف انرژی موثر است؛ بلکه می­تواند در محافظت از ساختمان نیز کاربرد داشته باشد. عایق علاوه بر جلوگیری از تبادل انرژی، از ساختمان در برابر:

نور خورشید

رطوبت

نوسانات دما

پوسیدگی

آتش سوزی

و … نیز محافظت می­کند. در نتیجه سازه به طور طبیعی عمر بیشتری خواهد داشت.

همچنین همانطور که ذکر شد، برخی نمونه­ها به نحوی طراحی شده­اند که در برابر صدا نیز مقاوم هستند. استفاده از این تجهیزات در بخش دیواره سازه، می­تواند نقش چشمگیری در برابر جلوگیری از آلودگی صوتی در داخل ساختمان داشته باشد.

 

نکته مهم در انتخاب نوع مناسب عایق:

اصلی­ترین نکته در دریافت مزیت و کاربرد یک ایزوگام، انتخاب نوع صحیح است. صحت انتخاب عایق به فاکتورهای متعددی بستگی دارد.

اولین نکته، انتخاب بر اساس محل قرارگیری یک عایق و کاربرد آن است. اینکه هدف ما عایق کاری سقف است، یا دیوار یا کف، باید در هنگام انتخاب لحاظ شود؛ چرا که هر محل نیاز به ساختار ویژه­ای دارد.

علاوه بر این، مقاومت حرارتی (R-value) و هدایت حرارتی (U-value) باید نسبت به فاکتورهایی همچون دمای یک محیط و نیازهای حرارتی آن سنجیده شوند.

در هنگام انتخاب، تنها عامل موثر، دمای محیط نیست. بلکه رطوبت نیز تاثیرگذار است. در محیط­هایی که سطح رطوبت بالا است، باید این مشخصه محیطی نیز در نظر گرفته شود تا عایق بیشترین عملکرد را از خود نشان دهد.

انتخاب برند و کیفیت یک محصول از دیگر نکات مهم است. برندهای متعددی وجود دارند که سطح کیفیت آنان از نظر استانداردهای بین المللی نیز تایید شده است. انتخاب یک محصول با برند بی کیفیت، اتلاف هزینه است. چرا که عمر کمی داشته و مقاومت کمی نیز برای سازه ایجاد می­کنند. چرا که بخش­های مختلف آن مرتبا در برابر فرسودگی و تجزیه، و یا پاره شدن قرار می­گیرد. این امر نیاز مداوم به صرف هزینه برای تعمیر و ترمیم ساختمان یا ایزوگام را به همراه دارد.

توصیه می­شود همواره پیش از خرید یک محصول، مشاوره­های کامل با مشاورین مجرب در این امر صورت بگیرد.

 

 

 

 

جدول خلاصه:

سوالات متداول:

عایق پشم سنگ برای جنوب کشور مناسب است؟

خیر. این نوع عایق مقاومت نسبتا کمتری در برابر رطوبت داشته و احتمال پوسیدگی آن زیاد است.

 

آیا امکان خرید عایق از دیگر شهرها نیز وجود دارد؟

بله. معمولا نمایندگی­های معتبر، محصولات خود را همراه با گارانتی و ضمانت سلامت محصول به دیگر شهرها و بعضا به دیگر کشورها نیز ارسال می­کنند.

 

سبک­ترین نوع ایزوگام چیست؟

آرت فلکس یکی از سبک­ترین و منعطف­ترین نوع ایزوگام است. این محصول را می­توان برای تمامی بخش­های سازه حتی قسمت­های گوشه و زاویه دار انتخاب کرد.