طراحی معماری اصول و روند خاصی دارد که بد نیست با آن‌ها آشنا شوید؛ معمولاً همه طراحان معماری باتجربه و باسابقه باید بر اساس همین اصول و روند طراحی‌های خود را پیش ببرند تا توانایی تولید یک طرح عالی و باکیفیت را داشته باشند تا طرح موردنظر توانایی اجرایی‌شدن را داشته باشد؛ همه طراحی‌های معماری از یک روند کلی پیروی می‌کنند که احتمالاً شما آن را آموزش‌دیده‌اید؛ در ادامه با ما همراه باشید تا بیشتر درباره اصول کلی و روند طراحی معماری صحبت کرده و اطلاعات کسب نماییم.
اصول طراحی معماری چیست؟
طراحی معماری اصول خاصی دارد که باید سعی کنید همیشه آن‌ها را رعایت نمایید؛ در غیر این صورت طرح موردنظر شما از حالت استاندارد خارج شده و آن‌طور که بایدوشاید برای شما و کارفرما کارایی نخواهد داشت و باید حتماً به این موضوع توجه و دقت لازم را داشته باشید.
اولین اصل این است که شما باید نقاط قوت و ضعف پروژه‌ای که قصد طراحی آن را دارید بشناسید و به‌خوبی روی آن‌ها آگاهی داشته باشید؛ شما باید در این قسمت تحقیقات میدانی خودتان را آغاز کرده و اطلاعات مختلفی را در این زمینه به دست بی آورید تا بتوانید طراحی خود را آغاز کنید.
برای مثال در ابتدا شما باید جلسه‌ای با کارفرما برگزار کرده و نیازهای آن را بشنوید تا بتوانید بر اساس نیازهای کارفرما طراحی خود را آغاز کنید؛ همچنین نیاز است که کارفرمای موردنظر میزان امکاناتی که در اختیار شما قرار خواهد داد را نیز مشخص کند که می‌تواند روی طراحی تأثیرگذار باشد.
شما باید به‌صورت حضوری سایت ساختمان را بررسی کرده و تحقیقات را برای آن انجام دهید؛ برای مثال مکان قرارگیری آن و خاصیت زمینی که در آن قرار دارد از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بوده و حتماً باید این موارد در طراحی شما نیز لحاظ گردد و غیرقابل‌چشم‌پوشی است.
حتی شما باید همسایگان ساختمان موردنظر را نیز بررسی کنید و آن‌ها را نیز در طراحی لحاظ کنید؛ در مواقعی که قصد دارید یک ساختمان با نورگیری بسیار بالا طراحی نمایید بدون شک موقعیت ساختمان همسایگان بسیار مهم و حائز اهمیت است و می‌تواند به نورگیری ساختمان آسیب وارد نماید.
به‌طورکلی شرایط اقلیمی از اهمیت بالایی برخوردار بوده و شما حتماً باید به آن توجه لازم را داشته باشید؛ برای مثال اگر سایت ساختمان در مکانی قرار دارد که بارندگی در آن بسیار است شما باید سقف ساختمان را طوری طراحی نمایید که در برابر باران مقاومت خوبی از خود نشان دهد.
روندهای طراحی معماری
معمولاً همه کارها در دنیا روند و استاندارد خاص خودشان را دارند و طراحی معماری نیز مستثنی نیست و اگر شما قصد دارید یک طراح معمار عالی و حرفه‌ای باشد باید با روندهای طراحی معماری آشنا بوده و آن‌ها را در کار روزانه خود لحاظ کنید تا بتوانید یک طراحی عالی و کاملاً بی‌نقص داشته باشید.
معمول طراحی معماری از سه فاز اصلی تشکیل شده است؛ به‌طورکلی این سه فاز در همه جای دنیا یکسان بوده و مخصوص ایران نیست؛ برای مثال اگر شما یک طراح معماری در کشور آمریکا هم باشید باید به این سه فاز پایبند بوده و آن‌ها را به نحو احسن پیاده‌سازی نمایید.
یکی از نکات اصلی این است که سه فاز مربوط به طراحی معماری به‌صورت زنجیروار به یکدیگر متصل شده اند و شما نمی‌توانید این سه فاز را از هم جدا سازی نمایید؛ این مسئله مهمی است که برخی از طراحان معماری به آن اشاره ای نمی کنند که اصلا خوب نیست.
در واقع اگر شما در اجرای هر یک از سه فاز اصلی کوتاهی کنید به‌طورکلی همه طرح شما با مشکلی جدی مواجه خواهد شد و نمی‌توان آن طرح را به مرحله عملی یا اجرایی رساند؛ به همین دلیل است که اشاره می‌کنیم این سه فاز به‌صورت زنجیروار به هم متصل هستند.
همچنین نکته اصلی اینجا است که شما باید این سه فاز را به‌صورت پشت‌هم و به ترتیبی که اشاره شده است انجام دهید؛ برای مثال شما نمی‌توانید قبل از فاز صفر به سراغ فاز یک رفته و شروع به اجرای فاز یک بکنید و در پایان ماجرا به سراغ اجرای فاز صفر بروید.
در واقع این بخش‌ها پیوستگی دارند و هر کدام پیش‌نیاز یکدیگر هستند؛ تا زمان اجرایی‌نشدن درست فاز صفر امکان اجرای فاز یک برای شما وجود نخواهد داشت؛ در ادامه با ما همراه باشید تا بیشتر با فازهای طراحی معماری آشنا شویم و اطلاعات کسب نماییم.
طراحی معماری فاز صفر
اولین فاز طراحی معماری فاز صفر است که آن را با نام فاز مطالعاتی نیز می‌شناسند و اولین قدم شما برای شروع یک طراحی محسوب می‌شود؛ در واقع طرحی که در حال طراحی آن هستید باید با اطلاعاتی که از فاز صفر به دست می‌آورید هم‌خوانی‌های لازم را داشته باشد.
برای مثال یکی از بخش‌های فاز صفر مطالعه روی خاک منطقه است تا خاصیت‌های اصلی آن شناخته شود؛ یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های خاک که مورد بررسی قرار خواهد گرفت میزان سستی و سفتی آن است تا متوجه شوند آیا این زمین توان مقابله با قدرت ساختمان را دارد؟
درصورتی‌که خاک خیلی سست باشد به‌طورکلی امکان ساخت سازه‌های مختلف نیست؛ زیرا وقتی که شما سازه را بسازید به زمین فشار آمده و خاک زیر آن که سست است به‌یک‌باره خالی می‌شود و همین موضوع باعث فرونشست زمین شده و ساختمان موردنظر تخریب می‌گردد.
یکی از اصول طراحی معماری برسی نمودن موقعیت اقلیمی سایت ساختمان است که در روند طراحی معماری درون فاز صفر ما قرار خواهد گرفت؛ شما باید در این مرحله حتماً به اقلیم سایت موردنظر توجه‌های لازم را داشته باشید و تأثیر آن را در طراحی خود لحاظ کنید.
طراحی معماری فاز یک
حال وقت آن رسیده است تا از اطلاعاتی که در فاز صفر به دست آوردیم استفاده کرده و وارد مراحل اجرایی شویم و بتوانیم به‌راحتی نمای بیرونی و داخلی یک ساختمان را طراحی کرده و در اختیار کارفرمای موردنظر قرار دهیم تا وارد فاز ساخت شود.
وقتی که شما وارد فاز یک می‌شوید؛ یعنی نصف راه را رفتید و به مراحل پایانی طراحی خود خواهید رسید؛ البته این حرف تا زمانی درست است که شما فاز صفر طراحی معماری را با رعایت استانداردها و اصول رد کرده باشید و اطلاعات به‌دست‌آمده در آن قسمت قابل‌استناد باشد.
همان‌طور که اشاره کردیم شما مجبور هستید که از اطلاعات به دست آماده از فاز صفر برای طراحی خود استفاده کنید و اگر این اطلاعات غلط باشند بدون شک طراحی شما نیز غلط خواهد بود؛ در واقع در فاز یک قرار است که نقشه کلی ساختمان موردنظر طراحی گردد.
حال پس از اینکه طراحی‌های اولیه انجام شد نیاز است که طراحی در اختیار کارفرمایان و مهندسان قرار بگیرد؛ حال شما وظیفه دارید که طرح خود را برای کارفرما نیز توضیح دهید تا به‌خوبی در جریان موضوع طراحی شما قرار بگیرد و بتواند درباره آن نظر دهد.
در برخی از مواقع ممکن است که قسمت‌های مختلف طراحی شما موردپسند کارفرما قرار نگیرد؛ به همین دلیل در چنین مواقعی پیشنهاد خواهد داد که قسمت‌های موردنظر را حذف کرده یا با ایده‌ای بهتر و جدیدتر جایگزین کنید؛ به همین دلیل است که مشورت با کارفرما از اهمیت بالایی برخوردار خواهد بود.
پایان فاز یک زمانی اتفاق می افتد که شما بتوانید تاییدیه اولیه را از کارفرمای خود دریافت کنید تا کارفرما قبول کند که طراحی شما قابل‌اجرا است و در این صورت وقت آن رسیده تا وارد فاز دو شده و طراحی خود را به واقعیت نزدیک تر کنید.
طراحی معماری فاز دو
فاز دو فاز نهایی کار شما خواهد بود و پس از آن فرایند طراحی به اتمام خواهد رسید؛ معمولاً شما باید در این بخش تمرکز و دقت بسیار بالایی داشته باشید تا در آن دچار اشکال نشده و طرح قدرت و استاندارد اولیه خودش را به‌هیچ‌وجه از دست ندهد.
در این فاز شما نباید به بخش‌های اصلی و فرم طراحی دست بزنید و فرم و طراحی باید همان‌طور که در فاز یک بود و تأیید شده بود باقی بماند؛ شما وظیفه دارید در فاز دو به جزئیات پرداخته و طراحی خود را نسبت به فاز اول تکمیل‌تر و قابل‌اجراتر کنید.
جمع‌بندی
در نهایت با اصول کلی و روند طراحی معماری با شما عزیزان همراه بودیم؛ اگر به‌تازگی با طراحی معماری آشنا شدید و به آن علاقه دارید باید بدانید که رعایت این اصول ضروری بوده و حتماً باید مراحل طراحی را به طور کامل و پشت‌سرهم انجام دهید تا بتوانید یک طرح عالی و استاندارد داشته باشید؛ بدون شک درصورتی‌که به طراحی معماری علاقه‌مند باشید می‌توانید طرح‌های زیبا و حیرت‌انگیزی را طراحی کرده و در اختیار پیمان کاران مختلف قرار دهید و با این روش به زیباسازی شهر و ساختمان‌های آن کمک شایانی کنید.
جدول جمع‌بندی
سؤالات متداول
به‌طورکلی طراحی معماری شامل چند مرحله است؟
بر اساس استانداردهای تعریف شده طراحی معماری در سه مرحله انجام خواهد شد که طراحان معمار این سه مرحله را با نام‌های فاز صفر، فاز یک و فاز دو می‌شناسند.
به‌طورکلی طراحی معماری چیست؟
اگر ما سعی کنیم که قسمت‌های مختلف یک ساختمان را روی یک نقشه معماری پیاده‌سازی یا طراحی کنیم به‌نوعی یک طراحی معماری انجام داده‌ایم؛ طراحان معماری این بخش‌ها را طراحی کرده و در اختیار پیمانکار موردنظر قرار می‌دهند تا او بتواند باتوجه‌به این نقشه‌ها ساخت ساز را آغاز نماید.
به چند روش می‌توان طراحی معماری انجام داد؟
به‌طورکلی در حال حاضر معماران عزیز می‌توان از دو روش برای طراحی معماری ساختمان‌ها و سازه‌های مختلف استفاده نمایند؛ روش اول فرم گرا و روش دوم عملکرد گرا نام دارد و شما باید باتوجه‌به نوع ساختمانی که در اختیار شما قرار خواهد گرفت، یکی از این روش‌ها را انتخاب نمایید و کار خود را آغاز کنید.