راهكارهاي ضد صدا كردن آپارتمان
مقدمه: صدای همسایه، آرامش ما
زندگی در آپارتمان‌های شهری شاید مزایای خودش را داشته باشد؛ از امنیت و دسترسی بهتر گرفته تا امکانات مشترک و هزینه‌های کمتر. اما یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی که بسیاری از ساکنین آپارتمان‌ها تجربه‌اش می‌کنند، بدون شک سر و صدای مزاحم همسایه‌ها است ( در مقالات قبلی بسیار به این موضوع پرداختیم برای مطالعه بیشتر به مقالات قبلی ما مراجعه فرمایید). صدای کشیده شدن صندلی، بازی بچه‌ها، صحبت‌های شبانه، پخش موسیقی یا حتی صدای آسانسور، همگی می‌توانند آرامش ذهنی افراد را مختل کنند.
خود من هم مدت‌ها با این موضوع درگیر بودم. شب‌هایی بود که صدای مکالمه یا تلویزیون واحد بغلی حتی در راهرو به حدی می‌رسید که حتی با گذاشتن هدفون هم نمی‌توانستم تمرکز کنم یا بخوابم. در ابتدا گمان می‌کردم مشکل فقط از حساسیت شخصی من است، اما وقتی با همسایه‌های دیگر صحبت کردم، متوجه شدم که این مشکل، یک معضل عمومی در بسیاری از آپارتمان‌های کشورمان است. همین موضوع باعث شد تا سراغ تحقیق و بررسی راهکارهای موجود بروم. در این مقاله قصد دارم نتیجه‌ی تجربه‌ی شخصی خودم را در کنار بررسی راه‌حل‌های علمی و عملی، با شما در میان بگذارم.
آیا واقعا می‌توان از صدای مزاحم خلاص شد؟
نکته‌ی مهمی که باید همه ما بپذیریم، این است که رسیدن به سکوت مطلق در خانه‌های آپارتمانی تقریباً غیرممکن است. حتی در کشورهای پیشرفته‌ای مانند آلمان، ژاپن یا کانادا که استانداردهای ساخت‌وساز بسیار سخت‌گیرانه‌تری دارند، باز هم بسیاری از مردم از صدای انتقالی بین واحدها ناراضی هستند.
دلیل آن‌هم ساده است: صدا از طریق هوا، اجسام جامد، و حتی ارتعاشات منتقل می‌شود، و کنترل کامل آن، به خصوص در ساختمان‌هایی که از ابتدا به صورت غیر استاندارد ساخته شده‌اند، کار بسیار دشواری است. با این حال، خبر خوب این است که می‌توان با ترکیب چندین روش مؤثر، میزان انتقال صدا را تا حد زیادی کاهش داد. در واقع هدف ما باید «کاهش مزاحمت صوتی» باشد، نه حذف کامل صدا. حالا بیایید بررسی کنیم که چطور می‌توان به این هدف رسید، مخصوصاً در شرایط فعلی کشور خودمان.
نقش درزها و شکاف‌های کوچک در عبور صدا
اغلب افراد تصور می‌کنند که صدا فقط از دیوارهای مشترک منتقل می‌شود، اما یکی از مهم‌ترین مسیرهای عبور صدا، درزها و شکاف‌های ریز بین در، پنجره، سقف و کف است. من تا قبل از اینکه دقیق بررسی کنم، متوجه این نکته نشده بودم. اما یک شب با استفاده از چراغ قوه، اطراف قاب در ورودی را نگاه کردم و متوجه شدم که نور از بعضی شکاف‌ها عبور می‌کند.
این یعنی صدا هم می‌تواند وارد شود. بنابراین اولین قدمی که برداشتم، استفاده از چسب آکوستیک برای درزگیری این فضاها بود. این چسب‌ها در ایران در اکثر ابزارفروشی‌ها پیدا می‌شوند و قیمت‌شان هم نسبتاً مناسب است. همچنین از نوار درزگیر لاستیکی هم برای درب استفاده کردم. همین اقدامات ساده، تأثیر زیادی داشت. در کشورهای پیشرفته نیز برای این کار از متریال حرفه‌ای‌تری استفاده می‌شود، مثل نوارهای درزگیر با تکنولوژی چند لایه، اما در شرایط فعلی ایران همین ابزارهای ساده هم می‌توانند تا حد زیادی مشکل را کاهش دهند.
تعویض پنجره‌ها، یکی از مهم‌ترین و مؤثرترین گام‌ها
یکی دیگر از منابع اصلی عبور صدا به داخل خانه، پنجره‌ها هستند. به‌خصوص اگر در یک منطقه‌ی شلوغ زندگی می‌کنید یا پنجره‌تان رو به خیابان باز می‌شود، استفاده از پنجره دوجداره یا سه‌جداره می‌تواند تأثیر شگفت‌انگیزی داشته باشد. در خانه‌ی خودم پنجره‌های قدیمی تک‌جداره داشتم و حتی وقتی بسته بودند، صدای ماشین‌ها و موتورها به‌وضوح شنیده می‌شد. تصمیم گرفتم پنجره‌ها را تعویض کنم. هزینه‌اش برای دو پنجره حدود ۸ میلیون تومان شد، اما واقعاً ارزشش را داشت.
میزان صدایی که به داخل منتقل می‌شد، حداقل ۶۰٪ کمتر شد یا بهتر است بگویم تقریبا دیگر صدایی به داخل نمی آمد. در کشورهای اروپایی، مثل هلند یا آلمان، استفاده از پنجره‌های سه‌جداره رایج است که قیمت‌شان هم بیشتر است. اگر بخواهیم مقایسه کنیم، هزینه‌ی نصب چنین پنجره‌هایی در اروپا حدود ۱۰۰۰ دلار برای هر پنجره است، در حالی که در ایران هنوز با هزینه‌های بسیار پایین‌تری می‌توان دوجداره نصب کرد. بنابراین این گزینه از نظر اقتصادی هم در کشور ما به‌صرفه‌تر است.
دیوار مشترک، نقطه‌ضعف اکثر خانه‌های ایرانی
وقتی از صدای تلویزیون، مکالمه یا حتی سرفه‌ی همسایه‌تان ناراحت می‌شوید، به احتمال زیاد منبع صدا دیوار مشترک است. دیوارهایی که عایق صوتی مناسبی ندارند، به راحتی امواج صوتی را عبور می‌دهند. من ابتدا تصمیم داشتم دیوار را از نو بازسازی کنم و لایه‌ای از پشم سنگ یا فوم عایق اضافه کنم، اما این کار پرهزینه و زمان‌بر بود. در نتیجه به سراغ پنل‌های آکوستیک فومی رفتم. پنل‌هایی با شکل شانه تخم‌مرغ که جذب صوت بالایی دارند. این پنل‌ها را در طول دیوار نصب کردم و صادقانه بگویم تأثیرشان قابل توجه بود.
صداهایی که قبلاً کاملاً واضح شنیده می‌شدند، حالا فقط زمزمه‌ای نامفهوم بودند. از نظر قیمت هم، هر متر مربع این پنل‌ها در بازار ایران بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان است، در حالی که در اروپا برای همین مقدار باید ۴۰ تا ۵۰ یورو پرداخت کنید. اگر به دکوراسیون خانه هم اهمیت می‌دهید، می‌توانید از پنل‌های آکوستیک رنگی یا طرح‌دار استفاده کنید که هم زیبا هستند و هم کاربردی.
اگر میخواهید از حداقل امکانات در برخی اتاق های خود استفاده کنید. مثلا اتاقی دارید برای ضبط صدا و نمیخواهید تقریبا هیچ هزینه ای بکنید. کارتون هم گزینه ی بسیار مناسبی است. در واقع کارتون هم یکی از بهترین گزینه ها برای رفع صدا های اضافی در خانه می باشد.
درب‌های داخلی و ورودی؛ تغییرات کوچک با اثر زیاد
خیلی از ما اهمیت درب را در عایق کردن صدا دست‌کم می‌گیریم. در حالی که بسیاری از صداها از راهرو یا حتی بین اتاق‌ها از طریق درب منتقل می‌شوند. من شخصاً درب اتاق خوابم را با یک درب HDF با لایه پشم سنگ جایگزین کردم. این کار شاید کمی هزینه‌بر باشد، اما به شدت مؤثر است. در صورتی که نمیخواهید درب را عوض کنید، گزینه‌های ارزان‌تری مثل نصب پرده ضخیم پشت در، یا حتی استفاده از یک پتو آکوستیک نیز می‌توانند مفید باشند. در برخی خانه‌ها دیده‌ام که حتی یک لایه موکت یا پارچه نمدی روی سطح در نصب کرده‌اند و تأثیر خوبی گرفته‌اند. یعنی حتی می توانید با حداقل هزینه هم انجام دهید.
کف خانه، عامل پنهان در انتقال صدا
یکی از مواردی که کمتر به آن توجه می‌شود، انتقال صدا از طریق کف خانه است. مخصوصاً اگر در طبقه بالا زندگی می‌کنید و نمیخواهید صدای قدم‌ها یا جابجایی وسایل به طبقه پایین منتقل شود. استفاده از فرش‌های ضخیم، موکت‌هایی با زیره نمدی، یا کفپوش‌های دارای لایه عایق، می‌تواند کمک زیادی کند. من برای اتاق کارتان موکت نمدی پیشنهاد می کنم و زیر آن نیز فوم EVA قرار دادم. هزینه کل این کار حدود ۱.۵ میلیون تومان شد، اما باعث شد صدا به‌طرز محسوسی کاهش پیدا کند. در کشورهای اسکاندیناوی مثل نروژ و سوئد، معمولاً از کفپوش‌های طبیعی مثل کورک استفاده می‌کنند که خاصیت جذب صدا دارند، اما در ایران به دلیل قیمت بالا و محدودیت واردات، کمتر رایج‌اند.
مقایسه هزینه‌های عایق‌سازی صدا در ایران و کشورهای مدرن
در این بخش، اجازه دهید یک مقایسه عددی بین هزینه‌ها در ایران و کشورهای مدرن ارائه کنم تا دید بهتری نسبت به اقتصادی بودن روش‌ها داشته باشید:
- پنجره دوجداره: در ایران ۵ تا ۱۰ میلیون تومان – در اروپا بین ۴۰۰ تا ۱۰۰۰ دلار
- درب ضد صدا: در ایران ۷ تا ۱۵ میلیون تومان – در آلمان یا فرانسه حدود ۵۰۰ تا ۱۵۰۰ یورو
- پنل‌های آکوستیک دیواری: در ایران حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان در متر مربع – در آمریکا ۳۰ تا ۵۰ دلار
- کفپوش ضد صدا: در ایران حدود ۱۵۰ تا ۴۰۰ هزار تومان در متر – در کانادا بین ۴۰ تا ۸۰ دلار
با توجه به این تفاوت‌ها، مشخص است که در ایران با صرف هزینه‌ای کمتر می‌توان به سطح قابل قبولی از عایق صوتی رسید؛ البته به شرطی که هوشمندانه عمل کنیم و ترکیب مناسبی از روش‌ها را به کار ببریم. متاسفانه درب ضد صدا را هنوز من استفاده نکرده ام با آنکه می دانم برای خانه خودم بسیار مورد نیاز می باشد.
نتیجه‌گیری: آرامش خانه‌تان را پس بگیرید
در پایان، باید بگویم که اگر شما هم مثل من درگیر صدای مزاحم همسایه‌ها یا خیابان هستید، امیدتان را از دست ندهید. شاید نتوانیم صدای اطراف را به طور کامل حذف کنیم، اما می‌توانیم خانه‌مان را تبدیل به محیطی آرام، امن و دلپذیر کنیم. با چند اقدام ساده و کم‌هزینه، از درزگیری گرفته تا نصب پنل و استفاده از کفپوش مناسب، می‌توان تأثیر فوق‌العاده‌ای در کاهش صدا ایجاد کرد. آرامش، حق شماست، حتی اگر در پر سر و صداترین نقطه‌ی شهر زندگی می‌کنید. فراموش نکنید، اولین قدم برای رهایی از صدای مزاحم، آگاهی و تصمیم به تغییر است. باقی‌اش، تجربه و آزمون است؛ چیزی که من گذرانده‌ام و حالا با رضایت کامل، آن را با شما به اشتراک گذاشتم.