نمای بیرونی هر ساختمان، اولین شناسه آن سازه است. این تاثیر می­تواند مفهومی از کاربرد سازه، سلیقه سازنده و هنر طراح باشد. در واقع نمای بیرونی، اولین عنصر دیداری و بصری سازه است.

نمای بیرونی بخشی از ساختمان است که شامل دیوارهای خارجی، پنجره­ها، بالکن، درهای بیرونی، و تمامی عناصر تزئینی است که در بخش بیرون از سازه قرار دارد. در نتیجه طراحی نمای بیرونی، شامل طراحی و اجرای مناسب برای این بخش­ها است. طراحی باید به گونه­ای صورت بگیرد که هم از نظر زیبایی شناسی جذاب و خلاقانه بوده، و هم از نظر فنی و عملکردی مقاوم و کارامد باشد.

در ادامه، به بررسی اصلی­ترین عناصر در طراحی نمای بیرونی ساختمان پرداخته شده و چند سبک جذاب برای نمای بیرونی معرفی شده اند.

عناصر مهم در طراحی نمای ساختمان:

نمای بیرونی ساختمان دارای چند عنصر اساسی است که در زمان طراحی، توجه به این مشخصه­ها از اهمیت زیادی برخوردار است.

• مواد:

مواد و متریال یکی از جنبه­های مهم و اساسی در طراحی نما هستند. این مواد به طور دائم با شرایط جوی گوناگون مثل نور خورشید، باران و برف، گرما و سرما مواجه هستند. در نتیجه باید به نحوی انتخاب شوند که در وهله اول از نظر زیبایی شناسی، نظر بیننده را به خود جلب کرده؛ و در وهله دوم، بتوانند از سطح مقاومتی و کارایی بسیار بالایی نیز برخوردار باشند. متریال نما از طیف تنوع بسیار گسترده ای برخوردار بوده و هر ماده نیز به نوبه خود از سطح کیفی درجه بندی شده­ای برخوردار است. از اصلی­ترین متریال نما می­توان به آجر، بتن، سیمان، سنگ، چوب، فلزات، شیشه و … اشاره کرد.

• رنگ:

رنگ نیز نقشی مهم در جذابیت بصری دارد. رنگ­ها در طراحی باید به گونه­ای هدفمند و اصولی انتخاب شوند که دارای طیف و تعادل و هارمونی مناسبی باشند.

• فرم و حجم:

فرم و حجم شامل اشکال هندسی متنوع بوده که این ترکیب اگر به صورت خلاقانه صورت بگیرد، می­تواند منجر به تولید نمایی منحصر به فرد شود.

• پنجره:

پنجره یکی از ارکان مهم است که فضای داخلی و خارجی را به یکدیگر مرتبط می­کند. حضور پنجره علاوه بر این که بخشی از نمای خارجی ساختمان است، در دکوراسیون داخلی ساختمان نیز نقش داشته و در کنار نقش زیبایی شناسی، نقش انتقال و هدایت نور طبیعی به درون سازه را نیز ایفا می­کند. در نتیجه جایگذاری دقیق و اصولی پنجره از اهمیت زیادی برخوردار است.

• جزئیات دکوراتیو:

تجهیزاتی مانند قاب­ها، الگوهای تزئینی، اشیا و لوازم دکوراتیو، آرم و نوشته­ها، لوگو و … در این دسته قرار داشته و توجهات را به بخشی از نما جلب می­کنند.

• نورپردازی:

نورپردازی از دیگر ارگان­های مهم ظاهری نما است که جلوه یک ساختمان در شب را تعریف می­کند. نور پردازی مناسب یکی از ساده­ترین و کم هزینه­ترین روش­ها برای طراحی نمای خارجی است که جزئیات خاصی را برجسته و جذاب نمایش خواهد داد.

• بام و سقف:

بام و سقف در سال­های اخیر توانسته­اند نقش کاربردی در جذابیت نما نشان دهند. انواع روف گاردن­ها و طراحی­های خاص برای سقف­های شیب­دار، نمونه­هایی پرطرفدار و مدرن از استفاده از بام و سقف در افزایش جذابیت نما هستند.

ایده نما خارجی:

نماهای خارجی از تنوع بسیار بالایی برخوردار هستند. انتخاب نما مناسب باید با توجه به فاکتورهای زیر صورت بگیرد:

• هزینه و بودجه.
• شرایط جغرافیایی ساختمان.
• هماهنگی با ساختمان و محیط ساختمان.
• هماهنگی با کاربری ساختمان.
• سلیقه و درخواست مشتری.

و … . با توجه به این فاکتورها، انواع متفاوتی از طراحی نما معرفی شده و مشتری می­تواند اقدام به انتخاب هریک نماید. در ادامه، به معرفی رایج­ترین سبک­ها برای نما خارجی پرداخته شده است.

نمای کلاسیک ساختمان:

این سبک با نام نمای رومی نیز شناخته می­شود. سبک کلاسیک یا رومی، سبکی با تزئینات و جزئیات متعدد است. در نماهای رومی، چند عنصر اصلی دیده می­شوند، از جمله حضور ستون و سرستون­های متعدد، تقارن و تناسب در بخش­های مختلف نما، استفاده عمده از مصالحی مثل سنگ به خصوص سنگ مرمر، آجر و گچ­بری­های پیچیده و به طور کل، یک ظاهر مجلل و رسمی.

این سبک نما معمولا برای منازل ویلایی وسیع، برخی ساختمان­های دولتی و رسمی، موزه، تالار و بناهای یادبود استفاده می­ شود.

نمای مدرن ساختمان:

این نما تاکید گسترده­ای بر ساده­گرایی، افزایش کارایی از  سازه و استفاده از به روز ترین تکنولوژی و تجهیزات دارد. در این سبک، چند مشخصه اصلی دیده می­شود از جمله استفاده از خطوط منظم، فرم­های ساده، عدم پیچیدگی در طراحی و عدم حضور تزئینات، و استفاده از مواد صنعتی . اصلی­ترین متریالی که در نما مدرن وجود دیده می­شوند، مصالحی مثل شیشه، بتن، فلز و فولاد هستند.

نمای مدرن حالتی مینیمالیستی داشته و برای بسیاری از ساختمان­ها مناسب است؛ از جمله ساختمان­های اداری و تجاری، انواع واحدهای مسکونی، ویلاها و … .

نمای مینیمال ساختمان:

نمای مینیمال نیز از سبک مدرن برگرفته شده و شباهت­های متعددی با آن دارد؛ با این تفاوت که تاکید اصلی­ آن بر ایجاد حسب آرامبخش، جزئیات دکوراتیو اندک ولی چشمگیر، و خلوتی نما است. در سبک مینیمال، رنگ­ها ساده و خنثی بوده و بخش اصلی فضا خالی است. در این سبک، پنجره و دیوارهای شیشه­ای متعددی وجود داشته و استفاده گسترده­ای از نور طبیعی می­شود.

نمای مینیمال نیز برای بسیاری از سازه­ها مناسب است. ازجمله سازه­های مسکونی، سازه­هایی با وسعت کم و کوچک، استودیو و کافه­های خاص، گالری، کلینیک­های پزشکی و … .

نمای صنعتی ساختمان:

نمای صنعتی، ظاهری نسبتا خشن داشته و از مصالح­ خام مثل بتن، آجر، فلز و چوب بازیافتی برای طراحی و ساخت آن استفاده می­شود. هدف استفاده از این مواد، جلوه دادن ساختار سازه، و نیز القا حس قدرت و دوام است. رنگ­هایی که در طراحی این سبک دیده می­شوند، معمولا تیره هستند؛ مثل رنگ­های خاکستری، سیاه، قهوه­ای و … . علاوه بر این، جزئیات دکوراتیو نیز در این سبک، خاص بوده و سیستم­های سازه­ای را ارائه می­دهد. موادی مثل لوله­ها و تیرها از جمله تزئیات دکوراتیو در این سبک هستند.

نمای صنعتی برای منازل مسکونی چندان مناسب نیست. این سبک نما را برای بسیاری از ساختمان­های تجاری، کارخانه­ها، استودیو و کارگاه های هنری و … استفاده می­کنند که بتواند هدف سازه را نیز بیان کند.

نمای سبز ساختمان:

یکی از انواع نما که در سال­های اخیر توجه ویژه­ای به آن شده است، نمای سبز است که به آن نمای زنده نیز گفته می­شود. این نما علاوه بر جذابیت بصری بسیار زیاد، از نظر جنبه­های محیط زیستی نیز مورد توجه قرار گرفته است. نمای سبز برای نما به دو دسته تقسیم شده است:

• نمای سبز مستقیم: گیاهان مستقیما روی دیوار کاشته شده و با کمک تکیه­گاه، فیکس و ثابت می­شوند. برای این سبک، از گیاهانی مثل انواع پیچک استفاده می­شود.
• نمای سبز غیر مستقیم: در این سیستم، گیاه از دیوار فاصله داشته و با کمک سازه­هایی مثل قاب و صفحات، به سمت مورد نظر هدایت می­شود.

نمای سبز، به نوبه خود یک عایق حرارتی و صوتی نیز بوده و از ساختمان در برابر نوسانات دمایی و تا حدود زیادی، از آلودگی­های صوتی محافظت می­کند. این سبک برای انواع سازه مناسب است؛ چه سازه­های مسکونی، و چه اداری و رسمی.

چالش اصلی در این نوع نما، دو مورد است. ابتدا کنترل آفات و نیاز به نگهداری منظم. و نیز هزینه­ها. این نوع نما باید به طور منظم بازسازی و نگهداری شده؛ بخش­های خراب شده هرس شده و با گیاهان جدید و سالم تعویض شوند.

نمای ساختمان روستیک:

این نما از طبیعت الهام گرفته است و حالتی روستایی را به همراه دارد. مصالحی مثل چوب، سنگ و دیگر مصالح بومی در این نوع نما استفاده شده و ظاهری گرم و دوستانه را ایجاد می­کنند.

نمای روستیک برای ویلاها به خصوص ویلاها و کلبه­هایی در حومه شهر و روستاها مناسب بوده؛ و گاها از این سبک برای اقامتگاه­های بومگردی مدرن نیز استفاده می­شود.

جدول خلاصه:

سوالات متداول:

کدام نوع مصالح برای نمای خارجی سازه مناطق مرطوب بهتر است؟

سنگ، آجر، سیمان، بتن، پنل­های کامپوزیت، سرامیک و کاشی و … .

کدام سبک نما در ساخت ساختمان های  شهری بیشتر رایج است؟

سبک مدرن و مینیمال ظاهری لوکس و ساده دارند و در بسیاری از ساختمان های شهری مورد استفاده قرار گرفته اند.

ارزان ترین نوع نما خارجی کدام است؟

1. نمای سیمانی ساده. مواد اولیه آن کم هزینه بوده و هزینه اجرای آن نیز کم است.