طراحی نما در معماری، به نحوه آرایش و طرح بیرونی یک سازه گفته می­شود.  در واقع، طراحی نما به ساخت چهره­ای بصری برای ساختمان است که علاوه بر جنبه­های زیبایی، می­تواند بر روی کاربری داخل مجموعه نیز اثر داشته باشد. طراحی نما شامل تعیین جزئیاتی مثل جنس، رنگ و طرح دیوار، پنجره، درها، سقف و دیگر عناصر است. این ساختار در مرحله اول از نظر جنبه­های زیبایی شناختی اهمیت داشته؛ اما باید مطابق با کاربری سازه و نیازهای آن نیز بوده و بین ظاهر و کاربری، همخوانی و تطابق وجود داشته باشد.

نحوه طراحی نما در معماری:

طراحی یک نما در علم معماری، دارای مراحل مختلفی است. یک معمار ابتدا باید نیازهای پروژه و اهداف آن را تعیین کند. این بررسی از نظر مطالعه جنبه­های فنی، استانداردها، قوانین محلی و … است. سپس با توجه به این شرایط ، طرح­های مختلفی را می­تواند ارائه دهد که آن سازه با محیط پیرامون خود هماهنگی داشته باشد. با استفاده از این ایده­ها، اسکچ اولیه شکل می­گیرد. اسکچ ابتدایی را می­توان به صورت دستی و یا با کمک نرم ­افزارها طراحی کرد.

این اسکچ به صورت سه بعدی، مدل سازی می­شود. به کمک تکنولوژی مدل سازی سه بعدی، می­توان ارتباطات فضایی و جزئیات نما را به صورت دقیق­تر بررسی کرد.

در صورت تایید موارد فوق،  نوبت به انتخاب متریال و رنگ­ها می­رسد. در این مرحله، باید مواد سازنده نما و رنگ آنان برای نمای خارجی سازه مشخص شود. انتخاب این آیتم­ها بر اساس هدف طراحی، نیازمندی­های طرح و … صورت می­گیرد.

با تعیین این آیتم­ها، باید به مرور گذر زمان تمامی مراحل همواره تحت نظارت، بررسی و ارزیابی بوده تا در صورت نیاز، اطلاحات و تغییرات لازم صورت بگیرد. این نظارت کمک خواهد کرد تا طرحی مطلوب و بی نقص ارائه شود. در نهایت، می توان طرح نهایی را به مرحله اجرا طرح رساند.

این مراحل از اصلی­ترین گام­ها در طراحی نما در علم معماری بوده و هر مرحله دارای جزئیات ویژه خود خواهد بود.

بخش­های مختلف طراحی یک نما در معماری:

طراحی نما در معماری بخش­های مختلفی را شامل می­شود. اولین بخش، ساختار و شکل بندی نما است. این واحد به انتخاب اشکال، زاویه­ها، تراکم عناصر و توزیع آنان بستگی دارد. عناصر ذکر شده به مواردی همچون در و پنجره ها، پوشش و … گفته می­شود.

دومین بخش از طراحی نما، انتخاب ترکیب و مواد ساختمانی هستند. این انتخابات شامل انتخاب موادی مثل آجر و سنگ، بتن، شیشه، چوب و … برای نما هستند که انتخاب آنان بر اساس کاربری سازه، اصول زیبایی شناسی، محیط اطراف سازه و … خواهد بود.

بخش دیگر، انتخاب و تعیین جزئیات طرح و اتصالات آن است. مواردی همچون انتخاب چهراچوب، حاشیه­ها، پوشش و … در این بخش قرار داشته و تاثیر چشمگیری در ظاهر ساختمان خواهند داشت. همچنین می­توان نور پردازی نیز برای آن در نظر گرفت تا به جذابیت نما افزوده کند. نورپردازی باعث دیده شدن بهتر جزئیات و تمرکز بر آنان خواهد شد.

انتخاب رنگ و ترکیبات رنگی از بخش­های مهم در طراحی یک نما در هنر معماری است. رنگ­ها بیان کننده احساسات بوده و با کمک یک ترکیب رنگ مطلوب، می­توان تاثیر بصری قوی به بیننده انتقال داد.

انواع طرح نما در معماری:

سبک­های طراحی نما بسیار متفاوت بوده و افراد می­توانند بر اساس سلیقه و کاربری ساختمان، بهترین طراحی را انتخاب کنند.

از نمونه سبک­های رایج و پر طرفدار، نما سنتی است. این نما به خصوص در ایران، طرفداران زیادی داشته و در سال­های اخیر تمایلات زیادی برای اجرا این طرح بر روی انوع سازه دیده شده است. در نماهای سنتی، موادی همچون آجر، سنگ و چوب نقش اصلی را داشته و نحوه طراحی آن، الهام گرفته از فرهنگ محلی و سنتی است. این سبک گرما و صمیمت زیادی از نظر بصری ایجاد می­کند.

در مقابل آن، طراحی مدرن قرار دارد. در سبک مدرن، سادگی، نظم و تکنولوژی نقش اصلی را دارد و متریالی مثل شیشه و بتن در آن جایگاه ویژه­ای دارند. سبک پست مدرن از زیرمجموعه های این گروه بوده و بیان کننده مستقیم ذوق و هنر طراح معمار است.  در پست مدرن، سادگی سبک مدرن با متریال های فوق پیشرفته ترکیب شده و طرحی خلاقانه ایجاد می­شود.

در سبک کلاسیک، جزئیات پر زرق و برق و تجملاتی دیده می­شوند. در این سبک، ستون، مجسمه، نرده های سنگی و … زیادی می­شود . طراحی نما رومی یکی از بارزترین نمونه­های کلاسیک بوده که بر گرفته از اساطیر رومی باستانی است.

سبک مینیمال از دیگر گزینه­های اقتصادی و در عین حال، شیک و ساده است. در این استایل، سعی بر استفاده از حداقل جزئیات، رنگ­های ساده و تک رنگ، خنثی و منظم است.

از دیگر استایل­های طراحی نما به ویژه در کشورهای اسلامی، نما اسلامی است. این سبک طراحی عموما برای سازه­هایی با کاربری مذهبی به کار می­رود. مثل مساجد، حوزه، و دیگر مراکز مذهبی.  حضور طرح­هایی مثل ساختار گنبدی، حجره، نقوش اسلیمی و خوشنویسی در این سبک دیده می­شود.

انواع متریال برای نما:

در معماری، برای ساخت نما می­توان متریال و مواد مختلفی را در نظر گرفت.

از اصلی­ترین مواد در نما، می­توان آجر و سنگ را نام برد. این مواد با طرح­ها، رنگ و کیفیت متفاوت و متنوعی در بازار موجود هستند.

دومین مواد اصلی در این صنعت، شیشه است. شیشه به خصوص در طراحی مدرن دیده می­شود ؛ و با ایجاد درخشندگی و انعکاس نور، جذابیتی خاص به ساختمان می­بخشد.

بتن از دیگر مواد مهم در این زمینه است که حضور آن، به مقاومت و دوام ساختمان کمک خواهد کرد. بتن را می­توان به صورت صاف و یا با کمک الگو و پترن متفاوت به نما افزوده کرد.

فلزاتی همچون فولاد، مس، آلومینیوم و … از دیگر موادی هستند که حضور آنان به دوام و استحکام نما و سازه کمک خواهد کرد.

چوب از موادی ست که حضور آن، گرمای خاصی به نما داده و حالتی طبیعی به آن خواهد داد. چوب در انواع نمونه­های طبیعی و مصنوعی در بازار موجود است.

همچنین استفاده از پوشش گیاهی در نما ساختمان، از محبوب ترین نمونه­های سازگار با محیط زیست بوده و علاوه بر زیبایی سازه، در عایق بندی و کاهش اثرات محیطی نیز نقش خواهد داشت.

قیمت طراحی نما در معماری:

طراحی نما در معماری، بسته به فاکتورهای متعددی، قیمت متفاوتی نیز خواهد داشت. اولین عامل مموثر در قیمت نهایی، اندازه و مقیاس پروژه است. هرچقدر که یک نما وسیع­تر باشد ، نیاز به جزئیات بیشتری داشته و هزینه طراحی برای آن بیشتر خواهد بود. همچنین با در نظر گرفتن میزان متریال مورد نیاز برای پوشش آن و هزینه اجرا، رقم نهایی نیز بیشتر خواهد بود.

از طرف دیگر، طرح­هایی با سطح جزئیات زیاد، هزینه بیشتری نسبت به طرح­های ساده خواهند داشت. مثلا سبکی مثل کلاسیک و نما رومی، طبیعتا هزینه طراحی بیشتری نسبت به سبک ساده­ای مثل مینیمال خواهد داشت.

و در نهایت، هزینه طراحی توسط طراحان حرفه­ای بیشتر از طراحی توسط افراد مبتدی است.  تیم تی سون، ارائه دهنده برترین طراحی­های نما توسط معماران حرفه­ای بوده و با معرفی برترین طرح­های روز دنیا، مشتری را به سمت بهترین انتخابات هدایت می­کند.

تفاوت طراحی نما و اجرا نما در معماری:

یکی از لازمه­های اساسی در امر نما در معماری، تلفیق طراحی با کیفیت و اجرای حرفه ای آن طرح است. اجرا نما  به مرحله ای گفته می­شود که طرح، توسط طراح ارائه شده و باید آن را روی سازه واقعی اجرا و نصب کرد. در این زمان، نقشه­ها روی ساختمان پیاده سازی شده که این کار توسط تیم مهندسی سازه و متخصصان اجرایی انجام می­شود.

طراحی نما و اجرا نما دو مفهوم و روند جداگانه ولی مکمل یکدیگر هستند. چه بسا یک طرح بسیار اصولی و حرفه­ای بوده ولی تیم اجرا ضعیف باشند؛ که نتیجه آن عدم دستیابی به نتیجه مطلوب خواهد بود.

در پروژه­های مهم، حضور طراحان در مراحل اجرا کمک می­کند تا تمامی نواقص احتمالی فورا برطرف شده و هزینه­ها و زمان تعمیرات به حداقل برسد.

جدول خلاصه:

سوالات متداول:

گران ترین متریال برای نما کدام مواد هستند؟

شیشه، فلزات با کیفیت، سنگ طبیعی و … از گران­ترین مواد  برای نما هستند.

بهترین نوع نما برای ویلا های ساحلی در شمال ایران کدام نوع نما است؟

برای مناطق شمال ایران، سبک مدیترانه ای و ساحلی و معماری بومی بهترین گزینه است؛ اما باید متریالی در ساخت آن استفاده شود که مقاومت بالایی نسبت به آب و رطوبت داشته باشند.

مقاوم ترین نوع مواد برای سازه­های آپارتمانی در مناطق گرم و مرطوب کدام است؟

بتن مسلح، فولاد ضد زنگ، پیش ساخته­های بتنی، چوب­های مصنوعی ضد آب و … گزینه­های مناسبی برای این مناطق هستند.