طراحی نمای ظاهر بیرونی ساختمان است که برای همه ی ساختمان‌های مورد استفاده قرار می‌گیرد و باعث می شود که به ساختمان جلوه و زیبایی خاصی بخشیده شود. از این رو طراحی نمای ساختمان اهمیت بسیار زیادی دارد.
نمای بیرونی بخش کاملا مجزا از ساختمان است که در طراحی بیرونی ساختمان به بهترین شکل انجام می‌شود. طراحی نمای ساختمان باعث می‌شود که طراح با توجه به مصالح کاربردی که در اختیار دارد، به ساختمان زیبایی و هویت دهد و چشم همه ی مردم را به خود خیره کند.
نمای طراحی شده در بخش بیرونی ساختمان سبب می‌شود که برعملکرد انرژی بخش درونی ساختمان نیز تاثیر مثبتی داشته و از هدر رفتن انرژی جلوگیری کند. طراحی اصولی نما باعث می شود که به زیباتر شهر کمک شده و علاوه بر جلوه ی شهر، از لحاظ اثربخشی بر محیط زیست هم نقش مفیدی داشته باشد.
اصول طراحی نمای ساختمان
نمای ساختمان مهمترین بخش از زیبایی ساختمان است و تعیین کننده هویت یک ساختمان به حساب می‌آید چرا که اولین تجربه انسان از یک بنا، دیدن نمای آن است و تاثیر زیادی بر روی بیننده می گذارد.
در طراحی نمای بیرونی ساختمان شناخت کاربری‌ها و مصالح مورد استفاده بسیار مهم است و هنر یک طراح در به کارگیری و تلفیق مناسب و متعادل انواع مصالح و ایجاد فرم‌های مختلف با توجه به ضوابط طرح نمای ساختمان است.
همچنین برای طراحی نمای ساختمان باید به موقعیت جغرافیایی، بودجه‌ی کارفرما، بافت شهری و غیره توجه کرد، چرا که در صورت انتخاب نادرست ممکن است خسارت‌های جبران ناپذیری وارد آید و بعنوان مثال ممکا ن است یک ساختمان از لحاظ سازه و فضاهای داخلی در بهترین شرایط خود باشد اما با یک نمای نامناسب توجه ای به آن جلب نشود.
در طراحی نما باید به عوامل تاثیرگذار زیادی دقت کرد، که از مهمترین آن‌ها می‌توان ضوابط طراحی نما است که توسط شهرداری ها تدوین می‌شود. لذا کلیه طرح نمای ساختمان باید پیش از اجرا مجوز و تائیدیه‌های لازم را از شهرداری بگیرند. هرچقدر طرح نمای ساختمان پیشنهادی متناسب با ضوابط مطرح شده در کمیته های نما باشد روند صدور تأئیدیه با سرعت بیشتری طی خواهد شد.
طراحی نمای بیرونی ساختمان از جمله عوامل تاثیرگذار در قیمت و زیبایی ساختمان به حساب می‌آید.
موارد زیر نکاتی کلی است که در طراحی نما باید در نظر گرفته شوند:
- کاربری‌های ساختمان، متریال‌ها و ضوابط اجرایی از جمله عواملی هستند که در طرح نمای ساختمان باید مورد توجه قرار بگیرد.
- طراحی نما در سبک‌هایی مانند کلاسیک، نئوکلاسیک، مدرن و مینیمال طراحی می شود.
- نوع کاربری در طراحی نمای ساختمان نقش مهمی دارد، برای مثال نمی‌توان طرح نمای ساختمان تجاری را مثل طرح نمای ساختمان مسکونی طراحی کرد.
- مصالح نقش موثری در طراحی نما دارد، از جمله جدیدترین مصالح پرکاربرد در طراحی نمای ساختمان عبارت‌اند از نمای آجری، نمای شیشه‌ای، نمای سرامیکی، نمای کامپوزیت، نمای سنگی، نمای سمنت برد، نمای با مواد تی سون و غیره نام برد.
- یکی از عوامل مهم در طراحی نما، نورپردازی است که علاوه بر زیبایی نمای ساختمان، هماهنگی با جداره ها را در شب نیز ایجاد می‌کند.
- دو عامل تاثیرگذار در قیمت طراحی نمای ساختمان مساحت نما، سبک و مصالح مورد استفاده در طرح نمای ساختمان است.
انواع نما بر اساس کاربری بنا
از دیگر عوامل مهم در طراحی نمای ساختمان کاربری ساختمان است، بعنوان مثال نمی‌توان از نمای ساختمان مسکونی در طراحی نمای بنای تجاری استفاده کرد، چرا که در نمای مسکونی اولین و مهمترین عامل ایجاد حریم شخصی و رنگ تعلق است، در صورتی که در نمای تجاری دیده شدن، مهمترین مسئله در طراحی است.
انواع کاربری‌ها و نمای ساختمان:
- نمای ساختمان مسکونی: در طراحی نمای ساختمان مسکونی می‌توان از انواع سبک‌های موجود بهره برد ولی طراح نما باید به هماهنگی جداره ها بعنوان اولین نکته بپردازد.
- نمای ساختمان ویلایی: عموما هدف از طراحی ویلا، فراهم آوردن یک اقامتگاه سکونت دائمی یا موقت برای یک خانواده است. نمای ویلا اولین ارتباط بصری را با انسان دارد و به همین دلیل از اهمیت خاصی برخوردار است.
- نمای ساختمان تجاری: یکی از عوامل مهم در طراحی نمای تجاری، جذابیت بصری چه در فرم و چه در مصالح است، همچنین ورودی نمای تجاری باید به صورتی باشد که دعوت‌کنندگی داشته باشد، انتخاب مصالح و سبک طراحی نمای بیرونی ساختمان از جمله نکات مهم در طراحی نما به حساب می‌آید.
- نمای ساختمان اداری: در طراحی نمای ساختمان اداری این امکان وجود دارد که طراحی نمای ساختمان القاکننده فضای داخلی ساختمان باشد، بعنوان مثال می‌توان برای ساختمان‌هایی که در زمینه‌های آموزشی، اداری، پزشکی و غیره فعالیت دارند، طراحی نما با توجه به زمینه‌ی فعالیت آن‌ها انجام داد.
انواع طراحی نمای بیرونی ساختمان بر اساس مصالح
یکی از عوامل مهم در طراحی نمای ساختمان، تعیین مصالح مورد استفاده در نما است.
مصالح از انواع گوناگونی تشکیل شده‌اند که در قیمت‌ها و مقاومت‌های متفاوتی تولید شده‌اند، آگاهی از این مشخصات در انتخاب سبک و مصالح در طراحی نما کمک بسیاری می کند، همچنین می‌تواند در زیبایی و استحکام نما با توجه به روش درست اجرا موثر باشد.
انتخاب مصالح با اقلیم و موقعیت جغرافیایی ارتباط مستقیمی دارد بعنوان مثال طراحی نمای ساختمان آجری را نمی‌توان در اقلیم سرد و خشک استفاده کرد، چرا که مقاومت آجر پایین آمده و سقوط می‌کنند.
مصالح کاربردی در طراحی نمای ساختمان
- نمای آجری: از جمله مصالحی که در نمای ساختمان زیاد استفاده می شود، نمای آجری است و یکی از دلایل آن این است که این نوع مصالح به وفور در ایران یافت شده و با اقلیم ایران سازگار است.
- نمای سنگی: یکی از مصالحی که از گذشته های دور تاکنون در طراحی نمای ساختمان مورد استفاده قرار گرفته، نمای سنگی است، این نوع از نمای ساختمانی از مقاومت بالایی برخوردار است و امکان اجرا در اقلیم‌های متفاوت بخصوص اقلیم های سرد را دارد.
- نمای شیشه‌ای: نمای شیشه ای این امکان را برای کاربران به وجود می‌آورد تا از نور طبیعی بیشتری استفاده کنند، همچنین شعاع دید بالایی به نسبت دیگر مصالح استفاده شده در طراحی نمای ساختمان دارد، از دیگر مزایای نمای شیشه ای می توان عایق صوتی و حرارتی خوب آن در صورتی که در جداره باشد اشاره کرد.
- نمای سمنت برد: نمای سمنت برد، نمای تشکیل شده از صفحه‌های سیمانی هستند که از الیاف سلولزی، الیاف شیشه و مواد افزودنی دیگر تشکیل شده‌اند و مقاومت بالایی در برابر آتش داشته و امروزه مورد استقبال بسیاری از کارفرمایان قرار گرفته، چرا که علاوه بر مقاومت از هزینه حداقلی نیز برخودار است.
در آخر می توان گفت که طراحی نما به عنوان اولین چشم انداز هر خانه ای بسیار با اهمیت است. طراحی این قسمت از ساختمان حتی با اهمیت تر از محوطه سازی است زیرا در مرحله اول نما به چشم می آید و بعد محوطه سازی آن به همین خاطر نمای ساختمان اولین و مهمترین طراحی محسوب می شود.
یک طراحی زیبا و اصولی برای نمای ساختمان موجب می شود تا ارزش و بهای آن ساختمان افزایش یابد، خیلی از افراد با اهمیت دادن به نمای یک ساختمان، جذابیت و زیبایی بنا را دوچندان کرده اند. ناگفته پیداست که طراحی نما، امروزه بسیار تنوع دارد و فقط به چند سبک خاص محدود نمی شود به همین دلیل انتخاب آن بسیار آسان است.